Gestasyonel Diyabet (Gebelik Şekeri) Nedir?

Gebe olduğunuzu ilk öğrendiğiniz o anı hatırlıyor musunuz. Belki biraz korku, biraz endişe ama çokça mutluluk. Korku ve endişenin sebebi de aslında gebeliğin başlı başına bilinmezlerle dolu serüveni. Bu serüvende karşımıza çıkabilecek durumlardan birtanesi ile karşınızdayız bu yazımızda. Halk arasında gebelik şekeri diye bilinen gestasyonel diyabet. Peki gestasyonel diyabet nedir? Kimler gestasyonel diyabet riski taşır? Gestasyonel diyabet tanısı hangi testle koyulur? Hepsini sizin için araştır

Getasyonel diyabet, gebelik sırasında başlayan ilk tanısı ise gebeliğin yaklaşık 24. haftalarında koyulan, uzun dönemde hem anne için hem de bebek için olumsuz sonuçlar doğurabilecek bir hastalıktır. Gebelerin yaklaşık %2 ile %4 ‘ünde görülen bu tablo genellikle doğumla birlikte ortadan kaybolur. Gebelik sonrası dönemde de TİP2 diyabet gelişimi için risk oluşturan bir durumdur.

Gestasyonel diyabeti anlamak için öncelikle diyabet nedir onu bilmek gerekir. Diyabet, pankreasın yeteri kadar insulin sentezleyememesi ya da sentezlenen insülinin vücut tarafından yeterli kullanılamaması durumuna bağlı olarak kanda şeker miktarının yüksek olması tablosudur. Gebelikte de plasentadan salgılanan hormonlara bağlı olarak kan şekeri seviyeleri bebeğin artan ihtiyacını karşılamak için yüksek seyreder. Eğer ki annede pankreastan salgılanan insulin miktarı yetersiz olursa vücuttaki hücrelerin kandaki glukozu kullanması yetersiz olacak ve kan şekeri hep yüksek seyredecektir. Adı sempatik gelebilir şeker olduğu için ama aslında pek de tatlı sonuçları yok maalesef. Yüksek kan şekeri bebeğin sağlıklı gelişimi açısından olumsuz sonuçlar doğurabilir. O yüzden gestasyonel diyabetin tanısının koyulması çok önemlidir. Gebelerde 24- 28. Haftalarda yapılan oral glukoz toleras testi ile (OGTT) saptanır. Gestasyonel diyabet semptom vermemekle beraber, çok su içme, çok idrara çıkma, idrarda glukoz saptanması, tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu ya da vajinal enfeksiyonlar, bulantı gibi semptomlarla da karşımıza çıkabilir.

KİMLER GESTASYONEL DİYABET İÇİN RİSK ALTINDA?

Önceki gebelikte diyabet öyküsü olması (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33811260/)
25 yaşından büyük olmak
Hareketsiz ve fazla kilolu olmak (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33786034/)
Polikistik over sendromu varlığı (PKOS)
Hipertansiyon, kalp hastalığı varlığı
Yakın aile üyelerinde diyabet öyküsü
Daha önce ölü doğum yapmak veya 4 kilodan daha ağır bebek doğurmuş olmak

BEBEKTE NE GİBİ SONUÇLARI OLUR?

Anne kanında yüksek seyreden glukoz serbest olarak anneden bebeğe geçebilmekte ancak, annedeki insülin geçememektedir. Plasentadan geçen yüksek konsantrasyonlardaki glukoz, fetusta insülin salınmasını uyararak büyüme faktörlerini artırmakta ve iri bebek oluşumuna neden olmaktadır. Gestasyonel diyabete bağlı iri bebek görülme oranı %20 -45 aralığındadır. Bu durum da bebekte doğuma bağlı komplikasyonlara sebebiyet vermektedir. Yapıca iri olan bebek doğum sırasında anneyi epey zorlayacaktır. Doğum sonrası bebekte kan şekeri düşüklüğü, bilirubin yüksekliği, solunum sıkıntısı gibi çeşitli istenmeyen sonuçlar meydana gelebilmektedir. Gestasyonel diyabeti olan anneden doğan bebekte hayatının ileri dönemlerinde obezite ve tip2 diyabet görülme riski de artmıştır.

GESTASYONEL DİYABET TANISI NASIL KOYULUR?

Gebeliğin 20-24. Haftalarında yapılan şeker yükleme testi ( oral glukoz tolerans testi-OGTT) ile tanı koyulabilir. Teste gebelerin aç gelmesi gerekir. Açken kan alınır ve açlık kan şekeri değeri ölçülür. Daha sonra 50 gr glukoz içeren su içirilip 1 saat sonra tekrar kan alınır. 1. Saat kan şekeri değeri 140mg/dl üzerinde olan gebelere 100 gr glukoz ile tekrar test yapılır.

Riskli gebelere 75 gr glukozla da şeker yükleme testi yapılabilir. Yine açken,1. Saatte, 2. Saatte ve 3. Saatte kan alınarak kan şekeri değerlerine göre değerlendirme yapılır.

Açlık kan şekeri > 92 mg/dl

1. saatte kan şekeri >180 mg/dl

2. saatte kan şekeri >153 mg/dl

3. saatte kan şekeri >140 mg/ dl

Test sırasında tek bir yüksek değerde test pozitif Kabul edilir.

PEKİ OGTT YAPTIRMAK SAKINCALI MIDIR ?

Gestasyonel diyabet mutlaka tespit edilmesi, eğer ki saptanırsa da mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Bazen sadece diyet değişikliği ve egzersizle bile tedavisi mümkün olabilmektedir. Test sırasında kullanılan glukoz içeren içecekteki şeker miktarı 2 dilim baklavaya eşdeğer seviyededir. Bu seviyedeki şeker çoğu gebenin günlük aldığı şeker miktarının bile altında kalmaktadır. Unutulmamalıdır ki tespit edilmemiş kontrolsüz diyabet hem anne hem de bebek için ciddi sonuçlar doğurmaktadır.