Şeker hastalığı (Diyabet) nedir? Nasıl tanı konur?

Çağın hastalığı olarak bilinen diyabet her yaş grubunu tehdit eden bir halk sağlığı sorunudur. Dünya nüfusunun % 8.2 ü diyabet hastasıdır.

Diyabet hastalığı yüksek kan şekeri seviyeleri ile seyreden metabolik bir hastalıktır. İnsülin seviyelerinde düşüklük ya da insüline karşı bir direnç söz konusudur. İnsülin normalde kandaki şekerin hücre içine girip kullanılmasını sağlayan, pankreastan üretilen bir hormondur. İnsülin üretiminde yetersizlik olduğu bu hastalıkta hücrelere şeker yeteri kadar giremeyecek ve kandaki şeker seviyeleri yüksek kalacaktır.

Kontrolsüz diyabet tablosunda kan şekeri hep yüksek seyredecek ve bu durum gözlere, sinirlere ve böbreklere zarar verecektir. Bu durumlar diyabetin çok ciddi komplikasyonlarıdır.

ŞEKER HASTALIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?

Hastaların en tipik şikayetleri çok su içme, özellikle geceleri çok idrara çıkma, ağızda kuruluktur. Diyabet belirtileri şu şekilde listelenebilir.

• Halsizlik, yorgunluk
• Bulantı, kusma
• Çok susama, çok su içme
• Geceleri çok idrara çıkma
• Çok çabuk sinirlenme
• Ağız kuruluğu
• Ağızda aseton kokusu
• Yaraların geç iyileşmesi
• Ellerde ayaklarda uyuşma, karıncalanma

Bu belirtilerden bir ya da birkaçını yaşıyorsanız Aile hekiminize ya da hastanede Dahiliye bölümüne başvurmalısınız.

Temelde diyabet Tip1 ve Tip2 olarak iki türlüdür.

Tip 1 diyabet insulin bağımlı diyabettir. Pankreastan salgılanan insülinin eksikliği ya da yokluğu söz konusudur. Daha çok 30 yaş altında tanı koyulur. Genetik faktörler sıklıkla rol oynar.

Tip 2 diyabette ise çoğunlukla 40 yaşın üzerinde görülen, insulin hormonuna karşı duyarsızlık vardır. Obezite, hareketsiz yaşam, ailede diyabet öyküsü olması, stress gibi faktörler tip 2 diyabete neden olabilir.

Bir diğer diyabet çeşidi de gebelik diyabetidir. Gestasyonel diyabet olarak bilinir.

ŞEKER HASTALIĞI TANISI NASIL KOYULUR?

Diyabetten şüphelenildiği durumda açlık kan şekeri ilk bakılacak testtir. Açlık kan şekeri değeri 126 mg/dl nin üzerinde ise diyabet tanısı koyulabilir. Eğer ki açlık kan şekeri 100 – 126 mg/dl arasında gelirse tanı koyabilmek için oral glukoz tolerans testi (OGTT) yapılır.

Yemek sonrası 2. Saatte kan şekeri 200 mg/ dl üzerinde çıkarsa yine tanı koyulur. Bu değer 140–199 mg/dl gelirse bu durumda da pre-diyabetten söz edilir. Bu klinik tablo halk arasında gizli şeker olarak bilinir.

Bu testlere ilaveten kanda HbA1C değerine bakılır. HgA1c değeri son 3 aydaki ortalama kan şekeri değerini verir. HgA1c değeri %6.5 üzerinde olduğu zaman diyabet tanısı koyulur. Tedavi takibinde kullanılan bir parametredir.